Διερεύνηση διασποράς δυνητικά τοξικών στοιχείων στο έδαφος πυρόπληκτων περιοχών. Η περίπτωση της Κινέτας
Investigation of potentially toxic elements dispersion in soil of wildfire affected areas. Τhe case of kineta
Μεταπτυχιακή εργασία
Συγγραφέας
Κοκμοτός, Ιωάννης
Ημερομηνία
2019-03-06Επιβλέπων
Αλεξάκης, ΔημήτριοςΘεματική επικεφαλίδα
TPSH::Περιβάλλον::ΡύπανσηΛέξεις κλειδιά
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις ; Πυρκαγιές ; Τοξικά αέρια ; Δασικές πυρκαγιές ; Έδαφος ; ΚινέταΠερίληψη
Πολλές πυρκαγιές συμβαίνουν ετησίως σε πολλά δάση ανά την Ελλάδα. Οι πυρκαγιές αυτές, μπορούν να διαδραματίσουν πολύ σημαντικό ρόλο στην περιβαλλοντική κατανομή ιχνοστοιχείων, μέσω της κινητοποίησής τους που προκαλείται από τη πυρκαγιά και τη μεταφορά τους μέσω των σωματιδίων εδάφους και τέφρας. Ειδικότερα, η εισροή τέτοιων ιχνοστοιχείων λόγω μιας πυρκαγιάς στο περιβάλλον σχετίζεται με την εκδήλωση τοξικότητας. Επί πλέον, οι πυρκαγιές φαίνεται να αλλάζουν ορισμένες ιδιότητες στο έδαφος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της καύσης, σε μια πυρκαγιά.Με αφορμή την πρόσφατη πυρκαγιά στην περιοχή της Δυτικής Αττικής, η έρευνα αυτή αποσκοπούσε στην αξιολόγηση της ποιότητας του εδάφους στην Κινέτα και την επίδραση της πυρκαγιάς στις ιδιότητες του εδάφους και στη διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο έδαφος (FeDTPA, MnDTPA, ZnDTPA και CuDTPA), ένα θέμα το οποίο είναι ελάχιστα τεκμηριωμένο. Για αυτό το λόγο, εδαφικά δείγματα συλλέχθηκαν από δύο διαφορετικά βάθη (0-5 και 5-25 cm) δύο μήνες μετά τη πυρκαγιά (χωρίς ενδιάμεσες βροχές), σε μια περιοχή η οποία καλύπτεται κυρίως από πεύκα (χαλέπιος πεύκη).Η μονο-, δι- και πολυπαραγοντική στατιστική ανάλυση και η βάση δεδομένων GIS αποδείχθηκαν επιτυχημένα εργαλεία για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας. Ο τύπος της μεθοδολογίας που χρησιμοποιήθηκε σε αυτή την έρευνα αποτελείται από χημικές αναλύσεις, αξιολόγηση pH, ΙΑΚ (CEC), ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC) και οργανικής ουσίας (OM) εδάφους, διαγράμματα αθροιστικής συχνότητας (CDF), ανάλυση συσχέτισης με δύο μεταβλητές και ανάλυση παραγόντων, βάση δεδομένων GIS και σύγκριση των εδαφικών παραμέτρων με πρότυπα ποιότητας και όρια από βασικές έρευνες υποβάθρου, οι οποίες αφορούν στη ρύπανση του εδάφους.
Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έδειξαν ότι η πυρκαγιά αύξησε σημαντικά την οργανική ουσία, το pH, τον διαθέσιμο Fe και Mn στο έδαφος των πυρόπληκτων περιοχών σε σύγκριση με τις ανεπηρέαστες περιοχές. Αυτή, η αυξημένη διαθεσιμότητα των θρεπτικών ουσιών στο έδαφος μπορεί να σχετίζεται με την προσθήκη τέφρας κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς. Παράλληλα, οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων παραμέτρων που έχουν εντοπιστεί από την παραγοντική ανάλυση αντικατοπτρίζουν μια γενετική συσχέτιση μεταξύ αυτών. H επεξεργασία μέσω του GIS κατέδειξε την χωρική συσχέτιση μεταξύ των υψηλών παραγοντικών φορτίων και την παρουσία φυσικής και ανθρωπογενούς ρύπανσης (πυρκαγιά). Πιο συγκεκριμένα, η υψηλή περιεκτικότητα του ZnDTPA στο έδαφος της περιοχής της Κινέτας αποτελεί μια περίπτωση ρύπανσης η οποία οφείλεται στους λιθογόνους παράγοντες της περιοχής, ενώ οι υψηλές συγκεντρώσεις του MnDTPA αποδεικνύουν το ρόλο της πυρκαγιάς στην ενίσχυση των επιπέδων των διαθέσιμων ιχνοστοιχείων στο έδαφος και την κατ’ επέκταση ρύπανση του εδάφους.
Περίληψη
Many wildfires occur per year in forests across Greece. These fires can play a very important role in the environmental distribution of trace elements through their fire-induced mobilization and associated transport of soil and ash particles. In particular, fire-induced inputs of these elements into the environment are related to the occurrence of toxicity. Furthermore, wildfires can change some chemical properties in soils during the combustion process.On the occasion of the recent fire in the West Attica region, this study aimed to the assessment of soil quality in Kineta and the effect of fire on soil properties and nutrient availability (FeDTPA, MnDTPA, ZnDTPA and CuDTPA), which is a topic poorly documented. For these reason, soil samples were collected from two different depths (0-5 and 5-25 cm) two months after the fire (without intermediate raining). The area is, mainly, covered by pine trees (pinus halepensis).Uni-, bi- and multivariate multivariate statistics and GIS database proved successful tools for the purposes of this research. The type of methodology used in this study consists of chemical analysis, pH, CEC, EC and soil organic matter (OM) evaluation, cumulative frequency diagrams (CDF), correlation analysis and factor analysis, GIS database and comparison of soil parameters with quality standards and levels from basic background studies concerning soil contamination.Results of this study indicated that wildfires significantly increased ΟΜ, pH, available Fe and Mn in comparison with unburned soil. This higher availability of nutrients in the soil may be associated with the addition of ash during fire. At the same time, relationships between various parameters have been identified from factor analysis and reflect genetic association. A GIS elaboration showed the spatial relationship between high positive factor scores and presence of ore deposits and anthropogenic contamination (wildfires). In particular, ZnDTPA contents in Kineta soils constitute a case of lithogenic contamination, while high concentrations of MnDTPA demonstrate the role of wildfire in enhancing levels of available elements in topsoil and thus soil contamination.