Σχεδιασμός αστικών κενών και υπαίθριων χώρων στην πόλη της Αθήνας

Abstract

Η ανάγκη για διατήρηση του τελευταίου ελάχιστου ελεύθερου χώρου που έχει απομείνει στο κέντρο, προκύπτει για λόγους επιβίωσης των πολιτών της Αθήνας, όσο και για λόγους βελτίωσης της καθημερινότητας. Τονίζεται η λέξη επιβίωση, καθώς είναι κοινά αποδεκτό το γεγονός ότι η ζωή στο κέντρο της Αθήνας έχει γίνει πάρα πολύ δύσκολη τα τελευταία 40 χρόνια, με έμφαση από τη δεκαετία του ’80 όταν το αυτοκίνητο άρχισε να αποτελεί ένα από τα βασικότερα προβλήματα της πρωτεύουσας. Αυτό που κάνει την Αθήνα πόλη αβίωτη και επικίνδυνη για τη ζωή των πολιτών της είναι οι ιδιαίτερα κακές συνθήκες (περιβαλλοντικές) που έχουν δημιουργηθεί από την υπερβολική δόμηση, την σοβαρή έλλειψη ελεύθερων χώρων και την ρύπανση που προκαλεί το αυτοκίνητο. Η παρούσα εργασία διαπραγματεύεται την καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου στο κέντρο της Αθήνας και ειδικότερα παρουσιάζει ποικίλες προτάσεις ανάπλασης των δημόσιων υπαίθριων χώρων της πρωτεύουσας, αλλά και την εύρεση και διαμόρφωση των αστικών κενών που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως χώροι πρασίνου. Κατά καιρούς έχει επικρατήσει η αντίληψη ότι ένα άκτιστο οικόπεδο μέσα στη πόλη θεωρείται ότι δεν επιτελεί το σκοπό του και για το λόγο αυτό η πολιτεία έχει επιβάλλει στον ιδιοκτήτη το φόρο ακάλυπτων χώρων και έτσι τον υποχρεώνει έμμεσα να το «αξιοποιήσει» κτίζοντας το. Όμως σήμερα, ένα άκτιστο οικόπεδο αποτελεί μία λειτουργία συχνά πιο σημαντική από άλλες λειτουργίες ενός κτισμένου χώρου – λειτουργεί σαν πνεύμονας στη ζωή της πόλης που αποτελεί μία κοινωνική προσφορά του χώρου χωρίς αντάλλαγμα. Τέλος, επιδιώκεται η δημιουργία μίας ενιαίας ζώνης πρασίνου που όχι μόνο θα βελτιώσει τις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες, αλλά και θα αναδείξει το πολυσήμαντο φυσικό κεφάλαιο της πόλης, θα φέρει τον άνθρωπο πιο κοντά στη φύση και ίσως συμβάλλει στη δημιουργία μίας πόλης μέσα στη φύση και όχι στη δημιουργία της φύσης μέσα στη πόλη. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι οι αποσπασματικές και μεμονωμένες παρεμβάσεις στο δημόσιο χώρο δεν μπορούν δυστυχώς να αποτελέσουν λύση στην υποβάθμιση που αντιμετωπίζει η ευρύτερη περιοχή της Ομόνοιας. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχέδιο επέμβασης, ένα σχέδιο που θα αντιμετωπίσει οριστικά τις υποβαθμισμένες συνθήκες διαβίωσης. Γ ια το λόγο αυτό θα πρέπει να μεριμνήσουμε για ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο έτσι ώστε να ενισχύσουμε τις ζ ώνες πρασίνου στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και την ενεργοποίηση των αρμόδιων φορέων καθώς και των πολιτών για να έχουν οι παρεμβάσεις αυτές μακροχρόνια αποτελέσματα.