Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της στις εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα

Abstract

H οικονομική κρίση που ξέσπασε αρχικά στην αγορά ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου στην Αμερική το 2008, έφερε στη συνέχεια τεράστια προβλήματα και σε ευρύτερους τομείς τη οικονομίας. Αντίστοιχα προβλήματα όπως ή έλλειψη ρευστότητας μεταφέρθηκαν με ραγδαίους ρυθμούς σε όλες τις οικονομίες του κόσμου, όπως και της ελληνικής οικονομίας. Στην ελληνική οικονομία οι συνέπειες της κρίσης είναι πολύ σημαντικές καθ’ότι επηρεάστηκαν όλοι οι κλάδοι παραγωγής. Έτσι λοιπόν, η μείωση της ρευστότητας έφερε την μείωση της κατανάλωσης και αυτή στη συνέχεια τη μείωση της παραγωγής και αυτή η αλληλουχία κινήσεων στην οικονομία έφερε μείωση των κερδών, ζημιές ή και κλείσιμο επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις οι οποίες δεν έκλεισαν κάτω από τη πίεση της οικονομικής κρίσης, προσπάθησαν να μειώσουν το εργατικό τους κόστος. Για να πετύχουν αυτό το στόχο, μείωσαν το προσωπικό τους ή τους μισθούς των εργαζομένων ή εφάρμοσαν ευέλικτες μορφές εργασίας ή ακόμη πέρασαν σε αλλαγές των συμβάσεων εργασίας από αορίστου σε ορισμένου και σε πολλές περιπτώσεις π.χ. των δυο και τριών μηνών.Όχημα τους είναι η εργατική νομοθεσία που τους δίνει τις αντίστοιχες δυνατότητες μείωσης του εργατικού κόστους.Η αντικατάσταση της πλήρους και σταθερής εργασίας, με μερικής και ελαστικής εργασίας είναι πλέον πραγματικότητα στη χώρα μας. Τέτοιες μορφές εργασίας είναι η μερική απασχόληση, η εκ περιτροπής απασχόληση, οι συμβάσεις έργου και φασόν κλπ. Οι ευέλικτες όμως αυτές σχέσεις εργασίας δεν δημιουργήθηκαν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, η ύπαρξη τους είναι γνωστή εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά η εφαρμογή τους ήταν αρκετά περιορισμένη. Επίσης μελετούνταν αρκετά χρόνια στα συμβούλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης άλλα και άλλων διεθνών οργανισμών, με στόχο την βελτίωση της θέσης των επιχειρήσεων των κρατών μελών της ένωσης αλλά κυρίως της θέσης της Ευρώπης απέναντι στις ΗΠΑ και τις άλλες οικονομικές δυνάμεις μέσω της ανταγωνιστικότητας, Οι επιχειρήσεις και κυρίως οι μεγάλες αύξησαν τα κέρδη τους γενικά, και σε μια περίοδο κρίσης δεν ζημιώθηκαν, μεταφέροντας όμως το κόστος της κρίσης στους εργαζομένους. Στη συνέχεια όμως του 2010 και με τη κρίση να βαθαίνει ακόμη περισσότερο, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας καθίσταται μη βιώσιμο, ο δανεισμός αδύνατος και ο κίνδυνος της χρεοκοπίας άμεσος. Έτσι η ελληνική κυβέρνηση στρέφεται στη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που συγκρότησαν από κοινού μηχανισμό βοήθειας για την Ελλάδα. Η χρηματοδότηση από τον μηχανισμό στήριξης έγινε υπό τους όρους ότι η Ελλάδα θα λάβει μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και, ειδικότερα, υπό τους όρους ότι θα λάβει μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Από το 2010 μέχρι και σήμερα κάτω από την πίεση της ενδεχόμενης χρεοκοπίας και των δανειστών έχουν παρθεί μέτρα που έχουν αλλάξει άρδην τις εργασιακές σχέσεις στη χωρά μας. Οι εργασιακές σχέσεις αποτελούν θεμελιακό στοιχείο κάθε οικονομίες, έτσι τα μέτρα τα οποία πάρθηκαν θα ήταν αδύνατο να μην αφορούν και τις εργασιακές σχέσεις. Μελετώντας όμως τις επιπτώσεις των αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, είναι αναμενόμενο να αναρωτηθούμε, αν οι αλλαγές αυτές λύνουν τα προβλήματα που δημιουργεί η κρίση ή μήπως γεννούν κρίσεις;