Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα σε έργα διαχείρησης απορριμάτων

Abstract

Η ανάπτυξη μιας χώρας και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της συνδέονται, μεταξύ άλλων, και με τα μεγάλης κλίμακας έργα υποδομής που αποτελούν τα πλέον βασικά στοιχεία του οικονομικού συστήματος, για την ομαλή λειτουργία κάθε οργανωμένης κοινωνίας. Η δυσχερής δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, με το σημαντικά μεγάλο δημόσιο χρέος και την ταυτόχρονη σημαντική μείωση των κοινοτικών πόρων δημιούργησε την ανάγκη για εξεύρεση και υιοθέτηση άλλων λύσεων χρηματοδότησης κατασκευής των έργων αυτών. Μια τέτοια λύση, που τυχαίνει διεθνούς αποδοχής, είναι οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), οι οποίες προτιμήθηκαν κυρίως στην υλοποίηση των «μεγάλων δημοσίων έργων», τα οποία χρηματοδοτούνται και κατασκευάζονται μέσω συμβάσεων παραχώρησης με ολική ή μερική χρηματοδότηση. Τα τελευταία χρόνια το πεδίο των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα ολοένα και μεγαλώνει, περιλαμβάνοντας νέες διευρυμένες χρήσεις συμπεριλαμβάνοντας και μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων. Η λύση της Σύμπραξης Δημοσίου–Ιδιωτικού Τομέα, η οποία αγκαλιάζεται ολοένα και περισσότερο στη χώρα για την υλοποίηση έργων υποδομής νευραλγικής σημασίας, εισάγει μια νέα πραγματικότητα τόσο σε επίπεδο δημοσιονομικού κόστους και ταχύτερων χρόνων ολοκλήρωσης όσο και στην υψηλότερη ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών μετέπειτα, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την παραγωγικότητα, την κυκλική οικονομία και την ποιότητα ζωής των πολιτών το οποίο αποτελεί σημαντικό ζητούμενο, ειδικά στο ευαίσθητο της διαχείρισης απορριμμάτων. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι αφενός η κατανόηση του ευρύτερου περιβάλλοντος και της στρατηγικής που ακολουθείται αναφορικά με το θεσμό των ΣΔΙΤ στη χώρα μας και αφετέρου κατά πόσο έχουν εκπληρωθεί οι βασικές αρχές των ΣΔΙΤ, για έργα διαχείρισης απορριμμάτων, ήτοι η μεγαλύτερη οικονομική αποδοτικότητα (valueformoney) και η κατανομή του επιχειρηματικού κινδύνου (riskallocation)καθώς επίσης και κατά πόσο οι ΣΔΙΤ μονάδων απορριμμάτων σχεδιάστηκαν προς όφελος του περιβάλλοντος. Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφεται το Νομοθετικό πλαίσιο των ΣΔΙΤ, οι προϋποθέσεις υπαγωγής σε ΣΔΙΤ καθώς και οι βασικές αρχές τους ώστε ν αντιληφθούμε την στρατηγική που ακολουθείται. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η στρατηγική, οι πολιτικές και οι στόχοι για την διαχείριση των αποβλήτων σε Εθνικό επίπεδο, τα προβλεπόμενα στο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και το θεσμικό πλαίσιο και οι στόχοι για τα ΑΣΑ. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάστηκε ως μελέτη περίπτωσης (casestudy) ο τρόπος υλοποίησης της ΜΕΑ Ν.Σερρών το οποίο είναι έργο ΣΔΙΤ συνδυαστικής χρηματοδότησης (συνδυάζει κονδύλια της ΕΕ με ιδιωτικούς χρηματοδοτικούς πόρους). Η μελέτη της εν λόγω περίπτωσης εστιάστηκε καταρχήν στο κατά πόσο αποτέλεσε συνειδητή επιλογή κι όχι λύση ανάγκης και κατά δεύτερον αν πληρούνται οι βασικές αρχές μιας ΣΔΙΤ που είναι η οικονομική ανταποδοτικότητα και η κατανομή επιχειρηματικού κινδύνου. Τέλος στο τέταρτο κεφάλαιο διατυπώνονται τα συμπεράσματα και οι προτάσεις που προέκυψαν από την μελέτη του τρόπου υλοποίησης της ΜΕΑ Σερρών με ΣΔΙΤ.