Η ετοιμότητα των εργαζομένων και η αντίσταση στην αλλαγή. Η περίπτωση των υπαλλήλων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Employee readiness and resistance to change.The case of employees at IKA-ETAM
Subject
TPSH::Διοίκηση και Οργάνωση::Οργανωτική Αλλαγή ; TPSH::Κοινωνικές Επιστήμες::Δημόσια ΔιοίκησηKeywords
Organizational change ; Οργανωσιακή αλλαγή ; Διοίκηση αλλαγών ; Ετοιμότητα στην αλλαγή ; Αντίσταση στην αλλαγή ; Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης ; Ε.Φ.Κ.Α. ; ΙΚΑ-ΕΤΑΜAbstract
Στις σημερινές παγκοσμιοποιημένες και κυρίως κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, απαραίτητες συνιστώσες για την επιβίωση κάθε οργανισμού και επιχείρησης είναι η άμεση ανταπόκριση στις αλλαγές, η συνεχής βελτίωση, προσαρμογή και μάθηση στα νέα δεδομένα. Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις καλούνται να μειώσουν το κόστος, να βελτιώσουν τη ποιότητα των προϊόντων τους και των παρεχομένων υπηρεσιών άλλα και να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και αύξηση της παραγωγικότητάς τους. Η οργανωσιακή αλλαγή που εφαρμόζεται από τις επιχειρήσεις είναι μια διαδικασία κίνησης από την παρούσα κατάσταση προς την επιθυμητή με απώτερο σκοπό την βελτίωση της αποτελεσματικότητας τους. Αυτή η επιχειρησιακή ιδεολογία αν και αφορούσε περισσότερο τον ιδιωτικό τομέα, στη σημερινή εποχή έχει αποκτήσει ιδιάζουσα σημασία και για τους δημόσιους οργανισμούς καθώς ήταν και παραμένουν εξίσου σημαντικοί για την ανάπτυξης μιας χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ελληνικός δημόσιος τομέας έχει καταβάλλει προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις στη δομή, οργάνωση και λειτουργία του. Ωστόσο, σήμερα το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον διαφέρει ριζικά από εκείνο των προηγμένων δεκαετιών. Οι δημόσιοι φορείς βρίσκονται αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις, μεταρρυθμίσεις και βαθιές τομές σε όλα τα επίπεδα κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης και της στενότητας των οικονομικών πόρων. Η διαδικασία αυτή λόγω και της οικονομικής κατάστασης της χώρας είναι υποχρεωτικό να πραγματοποιηθεί με γοργούς ρυθμούς και να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα σε σύντομο αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα. Ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν σύγχρονες μέθοδοι διοίκησης ώστε η απαραίτητη μετάβαση να επιτευχθεί με όσο το δυνατόν καλύτερο και πρόσφορο τρόπο για τους εργαζομένους αλλά και με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα για το σύνολο των εμπλεκομένων. Όμως, όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία, ένα μεγάλο ποσοστό προγραμμάτων αλλαγής και μεταρρυθμίσεων αποτυγχάνει, κυρίως λόγω της αδυναμίας διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού. Αναμφίβολα η ψήφιση νόμων μπορεί να είναι το πρώτο στάδιο μιας διαρθρωτικής αλλαγής, η ολοκλήρωση της ωστόσο απαιτεί αφενός την ύπαρξη μηχανισμών και διαδικασιών που θα υλοποιήσουν τους νόμους και αφετέρου την αποτελεσματική διαχείριση του ανθρώπινου κεφαλαίου. Πράγματι οι στάσεις και συμπεριφορές των εργαζομένων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχή υλοποίηση κάθε αλλαγής. Παράγοντες όπως η ετοιμότητα των ατόμων και του οργανισμού καθώς και η αντίσταση στην αλλαγή, έχουν κρίσιμη σημασία καθώς ενδέχεται να εμποδίσουν την επίτευξη των προσδοκώμενων στόχων του προγράμματος της αλλαγής. Σε αυτό το πλαίσιο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση της ετοιμότητας των εργαζομένων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ως προς την οργανωσιακή αλλαγή, και ειδικότερα ως προς τη μεταρρύθμιση στο χώρο των ασφαλιστικών ταμείων και την ενοποίηση αυτών υπό την ομπρέλα του νέου Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Η ετοιμότητα για οργανωσιακή αλλαγή μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες που αφορούν στον οργανισμό και έχουν σχέση με τη διοίκηση της αλλαγής, με το περιεχόμενο (αναγκαιότητα, καταλληλότητα κτλ), τις διαδικασίες (εργασιακές συνθήκες, κίνητρα, ευεργετήματα), και το πλαίσιο υλοποίησης (πληροφόρηση, ενημέρωση, υποστήριξη κτλ) καθώς και με τα χαρακτηριστικά των ατόμων (αυτο-αποτελεσματικότητα, προσαρμοστικότητα, δεκτικότητα, αναμενόμενα οφέλη κτλ). Οι παραπάνω διαστάσεις της ετοιμότητας για αλλαγή αντανακλούν το βαθμό στον οποίο τα άτομα είναι έτοιμα να αποδεχθούν, να αγκαλιάσουν και να υιοθετήσουν τη προτεινόμενη αλλαγή, και θεωρούνται ως προάγγελοι της αντίστασης ή μη σε αυτή. Στη παρούσα εργασία αρχικά γίνεται αναφορά στους θεωρητικούς και ερευνητικούς στόχους της έρευνας, ακολούθως προσεγγίζονται θεωρητικά οι έννοιες της οργανωσιακής αλλαγής , της διοίκησης της αλλαγής, της ετοιμότητας και της αντίστασης στην αλλαγή καθώς και η μεταξύ τους σχέση. Επίσης, αναλύεται η μεθοδολογία που ακολουθείται στην έρευνα και συγκεκριμένα η επιλογή του θετικισμού, της παραγωγικής προσέγγισης και της περιγραφικής συμπερασματικής έρευνας. Επιλέγοντας την ποσοτική έρευνα, διανεμήθηκαν 150 ερωτηματολόγια σε υπαλλήλους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, από τα οποία απαντήθηκαν 128. Με τα ευρήματα της έρευνας, τα οποία παρατίθενται αναλυτικά στο σχετική ενότητα (5) της παρούσας, τεκμηριώνεται η βιβλιογραφική ανασκόπηση και συγκεκριμένα η ύπαρξη παραγόντων που επηρεάζουν την ετοιμότητα για αλλαγή, όπως η στάση της ηγεσίας (υποστήριξη, ενημέρωση, πληροφόρηση), η κατανόηση της αναγκαιότητας και καταλληλότητας της αλλαγής, τα αναμενόμενα οφέλη –ευεργετήματα, τα προσωπικά χαρακτηριστικά (ατομικές ικανότητες και δεξιότητες) και οι οποίοι θεωρούνται ως προάγγελοι μιας στάσης αποδοχής ή αντίστασης. Επίσης διαπιστώθηκε ότι υφίσταται συσχέτιση μεταξύ των παραγόντων που επηρεάζουν την ετοιμότητα και των λόγων που μπορεί να οδηγήσουν στην αντίσταση ή στη μείωση αυτής. Η πρωτοτυπία της έρευνας έγκειται στο ότι επικεντρώνεται στην εφαρμογή, την εξέταση και αξιολόγηση ενός μοντέλου το οποίο δύναται να χρησιμοποιηθεί για την διερεύνηση της ετοιμότητας για αλλαγή καθώς και στο κατά πόσο με τη χρήση αυτού του μοντέλου (και των παραγόντων της ετοιμότητας) είναι δυνατόν να αναδειχθεί η στάση των ατόμων ως προς την αλλαγή και κατ επέκταση το ενδεχόμενο αντίστασης τους ή αποδοχής της αλλαγής. Πρωτοτυπία επίσης απορρέει από το γεγονός ότι ερευνάται η εισαγωγή μιας σημαντικής και μεγάλης σε μέγεθος και σπουδαιότητα αλλαγή σε μια περίοδο όπου η χώρα μας βρίσκεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο υλοποίησης μεταρρυθμίσεων, σε ένα ασφυκτικό (σε κάποιες περιπτώσεις) χρονοδιαγράμμα και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η διερεύνηση των απόψεων των εργαζομένων καθώς και η ανάδειξη της ετοιμότητάς τους αλλά και των λόγων που ενδεχομένως μπορεί να σταθούν ικανοί για να τους οδηγήσουν στην αντίσταση ή στη μείωσή της. Περαιτέρω, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η έρευνα πραγματοποιείται σε μια χρονική στιγμή όπου η εισαγωγή της επικείμενης αλλαγής είναι προ των πυλών και ως εκ τούτου οι απόψεις των εργαζομένων έχουν μια ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς αποτελούν την ατμομηχανή για την εισαγωγή οποιασδήποτε αλλαγής και επιπλέον είναι εκείνοι που θα βιώσουν με κάθε τρόπο τις προεκτάσεις (θετικές ή αρνητικές) και έτσι τα αποτελέσματα της έρευνας μπορεί να αποτελέσουν ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των ηγετών της διοίκησης του οργανισμού προκειμένου να βελτιώσουν την επίτευξη των στόχων της αλλαγής μέσω της ενδυνάμωσης των παραγόντων που αυξάνουν την ετοιμότητα και την αποδυνάμωση (μείωση) των παραγόντων που σχετίζονται με την αντίσταση στην αλλαγή .
Abstract
In today's globalized socioeconomic conditions, a direct response to change, continuous improvement, learning and adapting to new situations constitute necessary components for the survival of an organization or business. Nowadays, businesses are continually asked to reduce costs, improve product quality and service and seek new opportunities for growth and higher productivity. The organizational change implemented by businesses is a process of moving from the current situation to the desired ultimate aim of improved effectiveness. This business ideology, more relevant for the private sector, has now acquired special significance for public bodies, which were and still are equally important for economic growth. In this context, the Greek public sector is striving for reforms in structure, organization and function. However, the economic and social environment is today completely different from that of past decades. Public bodies are faced with new challenges, reforms and deep cuts at all levels under the weight of the economic crisis and unavailability of necessary funds. Also because of the economic conditions, this process has to take place rapidly and achieve the desired results within limited time and quite tight schedules. Therefore modern management methods are necessary in order to achieve this transition in the best and most convenient way for employees, together with maximum efficiency for all stakeholders. However, as shown by international experience, reform programs often fail, mainly because of human resource management weaknesses. Undoubtedly the enacting the necessary laws is the first stage towards structural change, but its completion requires mechanisms and procedures to implement the laws and the effective management of the human capital. Indeed attitudes and behaviors of employees play an important role in the successful implementation of any change. Factors such as the readiness of individuals and the organization itself, as well as resistance to change, are of crucial importance as they may hinder the achievement of the expected objectives. In this context the aim of this study is to investigate the readiness of IKA employees regarding organizational change, especially as regards the reform in the area of pension funds and their integration under the umbrella of the new unified social security institution EFKA. Readiness for organizational change can be affected by various factors related to the organization and are related to the management of change, the content (necessity, appropriateness, etc.), processes (working conditions, incentives, benefits), the implementation framework (information, support, etc.) and the characteristics of individuals (self-efficiency, adaptability, openness, expected benefits, etc.). The above dimensions of readiness to change reflect the extent to which the person is ready to accept, embrace and adopt the proposed change and are considered as predictors of resistance or non-change.
The study initially focuses on the theoretical and research objectives, follows with the theoretical concepts of organizational change, management of change, readiness and resistance to change and the relationship between them. It also explains the methodology adopted and in particular the choice of positivism, production approach and descriptive inference research. Choosing the quantitative survey, 150 questionnaires were distributed to IKA employees , of which 128 were answered. The research findings (detailed in the relevant chapter) justify the literature review, namely the existence of factors that affect the readiness for change, such as the position of the leadership (support, information), understanding the necessity and appropriateness of change, the expected benefits, personal characteristics (individual capacities and skills), which foretell the stance towards resistance or acceptance of change Furthermore a correlation between the factors affecting readiness and the reasons that can lead to resistance or reduction thereof. The originality of the research is that it focuses on the application, examination and evaluation of a model that can be used to investigate readiness for change and whether this model (and preparedness factors) may highlight the attitude of people vis-à-vis change and therefore the likelihood of resistance or acceptance of change. The originality also stems from the fact that the investigation takes place at a time of large and considerable change, when the country is implementing reforms in very tight time schedules and the investigation of the opinions of the workers is highly relevant so as to promote promote preparedness and understanding the reasons that could facilitate change and reduce resistance.
Moreover, the research is carried out at a time when the introduction of the change is upon us and therefore the views of workers have a particular importance, as they are the locomotive for the introduction of any change and additionally they are the ones who will experience in every way the implications (positive or negative). Thereforethe research results can be an important tool in the hands of the leaders of the organization that could help improve the achievement of the objectives through strengthening the factors that increase readiness and weakening (reducing) the factors associated with resistance to change.
Number of pages
157Post-graduate Program
Διεθνής Διοικητική των ΕπιχειρήσεωνLanguage
GreekCollections
The following license files are associated with this item:
Except where otherwise noted, this item's license is described as
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα