Μαζικά online ανοιχτά μαθήματα (MOOCs): Πρακτικές, τάσεις και προκλήσεις για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα

Abstract

Ο σκοπός της παρούσας πτυχιακής είναι να χαρτογραφήσει τον όρο Μαζικά Online Ανοικτά Μαθήματα (MOOCs), τις πρακτικές, τάσεις και προκλήσεις που ανακύπτουν για τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Προκειμένου να αναλυθεί το ανωτέρω θέμα έχουμε πραγματοποιήσει μια ποιοτική έρευνα μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ώστε να συλλέξουμε όλες τις σχετικές με το θέμα μας πληροφορίες. Τα MOOCs αν και διαθέτουν ένα σχετικά σύντομο παρελθόν κυριολεκτικά απογειώθηκαν το 2012, όταν τα πανεπιστήμια του MIT και του Χάρβαρντ δημιούργησαν το “edX”, πρώην καθηγητές του Stanford δημιούργησαν το “Coursera”, μια ιδιωτική εταιρεία δημιούργησε το “Udacity” και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου δημιούργησε το “Future Learn”. Σήμερα τα περισσότερα πανεπιστήμια στην Αμερική και την Ευρώπη προσφέρουν MOOCs ενώ οι καλύτεροι πάροχοι MOOCs είναι το Coursera, το Udacity και το EDX, προσφέροντας μια μεγάλη ποικιλία από online μαθήματα σε διαφορετικά άτομα με την επιλογή ή όχι πιστοποιητικού για τα μαθήματα που παρακολουθούν. Διαφορετικές ιδεολογίες έχουν οδηγήσει τα MOOCs σε δύο διαφορετικές παιδαγωγικές κατευθύνσεις: α) τα MOOCs connectivist (cMOOC), τα οποία βασίζονται σε μια θεωρία κονεκτιβισμού της μάθησης με την ανάπτυξη των ανεπίσημων δικτύων και β) τα MOOCs με βάση το περιεχόμενο (xMOOCs), που ακολουθούν μια προσέγγιση περισσότερο αναφορικά με συμπεριφορές. Ο τρόπος λειτουργίας ενός MOOC έχει πλέον διαμορφωθεί και είναι σχεδόν ίδιος ανεξαρτήτως του παρόχου του κάτι που διευκολύνει τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ως προς την ανάμειξή τους στο τομέα της διαδικτυακής διδασκαλίας, αφού μπορούν να ακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο μοντέλο είτε προσφέροντάς το μόνα τους σε συνεργασία με κάποιον από τους παρόχους. Αναμένεται ότι όσο εξελίσσονται τα MOOCs, θα εξελίσσονται και οι πηγές εσόδων τόσο για τους παρόχους τους όσο και για τους δημιουργούς online μαθημάτων. Η έλευση των MOOCs επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την τριτοβάθμια εκπαίδευση παγκοσμίως αφού οι εκπαιδευόμενοι έχουν πλέον μεγαλύτερη πρόσβαση και περισσότερες επιλογές για την εκπαίδευση τους, αναγκάζοντας τα μεγάλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναθεωρήσουν τις εκπαιδευτικές προσεγγίσεις τους και να συμμορφωθούν με τις τρέχουσες τάσεις. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι μαθητές, αποφασίζουν να συμμετάσχουν σε ένα MOOC όπως για παράδειγμα, για να αποκτήσουν ένα πτυχίο, για να κερδίσουν μια νέα θέση εργασίας, να πάρουν προαγωγή, για να αποκτήσουν μια απασχόληση μετά τη συνταξιοδότηση, για να γίνουν δεκτοί σε ένα πανεπιστήμιο, για να το χρησιμοποιήσουν ως εταιρική εκπαίδευση. Για το λόγο αυτό τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα επαναπροσδιορίζουν τη στρατηγική και τις εκπαιδευτικές του μεθόδους, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Όπως καθετί πρωτοποριακό, τα MOOCs βρίσκονται υπό εξέταση. Όπως ισχυρίζονται οι επικριτές τους, από τους πολλούς φοιτητές που εγγράφονται σε αυτά έχουν ήδη ένα πτυχίο πανεπιστημίου, ενώ μόνο ένα μικρό ποσοστό των φοιτητών αυτών ολοκληρώνει πραγματικά τα προγράμματα. Επιπλέον σήμερα υπάρχει ένα αρκετά υψηλό κόστος για τη δημιουργία και παροχή MOOCs ενώ δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικά και, τέλος, δεν υπάρχει αξιόπιστος τρόπος μέτρησης του βαθμού της γνώση που έχουν αποκτήσει οι μαθητές από αυτά. Μετά την ανάλυση όλων των προαναφερθέντων, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι, παρά τους περιορισμούς των MOOCs, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις αυτού του τομέα που θα παίξει σημαντικό ρόλο για το μέλλον της γνώσης παγκοσμίως.