Η θεσμική διάσταση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα

Abstract

Η κοινωνική επιχείρηση αποτελεί το βασικό εργαλείο της κοινωνικής οικονομίας και ορίζεται ως η επιχειρηματική δραστηριότητα βασισμένη σε κοινωνικούς σκοπούς. Αποτελεί σημαντικό μέσο επίλυσης πολλών κοινωνικών προβλημάτων. Η επιμονή της ανεργίας σε πολλές χώρες, η ύπαρξη πολλών ανθρώπων που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό, η ανάγκη για μείωση των κρατικών ελλειμμάτων και η συγκράτησή τους σε χαμηλά επίπεδα, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι παραδοσιακές κοινωνικές πολιτικές και η ανάγκη για πιο ενεργές πολιτικές εργασιακής ενσωμάτωσης είχαν ως επακόλουθο την αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα στο πεδίο παροχής κοινωνικών υπηρεσιών. Το μείζον ζήτημα που αναδεικνύεται στην εποχή μας είναι το κατά πόσο μπορεί να αναπτυχθεί μια πολιτική που να ενσωματώνει κοινωνικά κριτήρια δράσης ώστε να οδηγήσει στη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς το υπάρχον μοντέλο ευημερίας έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Η μεγέθυνση των προβλημάτων από την οικονομική κρίση υποδεικνύει τα όρια του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και θέτει ως επιτακτική ανάγκη την ύπαρξη ενός «τρίτου τομέα». Σε αυτόν τον τρίτο τομέα, τον επονομαζόμενο ως τομέα της κοινωνικής οικονομίας, παρατηρείται σημαντική ανάπτυξη σχεδόν σε όλες τις βιομηχανοποιημένες χώρες οι οποίες χαρακτηρίζονται από μία σειρά πρωτοβουλιών και ρυθμίσεων που ευνοούν και διευκολύνουν τη στροφή προς μια περισσότερο κοινωνικά ευαισθητοποιημένη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, έκανε αισθητή την εμφάνισή της στην Ευρώπη η κοινωνική επιχειρηματικότητα με στόχο να καλύψει την ανικανοποίητη ζήτηση σε κοινωνικές παροχές και να αντιμετωπίσει προβλήματα εργασιακής ενσωμάτωσης. Βασικό εργαλείο της κοινωνικής οικονομίας αποτελεί η κοινωνική επιχείρηση. Στην Ελλάδα η κοινωνική επιχειρηματικότητα και η κοινωνική οικονομία έχουν αναπτυχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια λόγω των δύσκολων ημερών που περνάει εξαιτίας της οικονομικής κρίσης η οποία δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο την κατάσταση. Στη συγκεκριμένη εργασία διενεργείται μία προσπάθεια να εμβάθυνσης της έννοιας και του ρόλου της κοινωνικής επιχείρησης, της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και της κοινωνικής οικονομίας σε μια κοινωνία. Μια προσπάθεια γνωρίσουμε το θεσμικό της πλαίσιο, καθώς και το βαθμό που δύναται να συνεισφέρει στην τοπική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και με πιο τρόπο έχουν αξιοποιηθεί οι δυνατότητες που προσφέρει σε Ευρώπη και Ελλάδα. Βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η περαιτέρω ανάπτυξη του Τ ρίτου Τομέα στην Ελλάδα είναι επιβεβλημένη για τη βελτίωση του κοινωνικού-οικονομικού τοπίου της χώρας, καθώς οι οντότητές του συμβάλλουν στην τοπική οικονομική ανάπτυξη και συνεπώς βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ατόμων. Αναδεικνύεται επομένως η αναγκαιότητα ανάπτυξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας μέσω ενός κατάλληλου και ευνοϊκού νομοθετικού πλαισίου, προκειμένου να αποτελέσει όχι μόνο μια στρατηγική για την απασχόληση, αλλά και για την καταπολέμηση της φτώχειας, των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού.